Edycja 2017

Za nami V edycja projektu „FRESH DESIGN – Młoda Europa o designie”. Po raz kolejny we Wrocławiu odbyły się warsztaty w międzynarodowych grupach studentów kierunków projektowych, związanych architekturą, designem i sztuką.

Tegoroczna edycja została zorganizowana przez Fundację Open Mind, wraz z partnerem merytorycznym – Wydziałem Architektury Politechniki Wrocławskiej, a współfinansowana była ze środków International Visegrad Fund.

Od 12 do 22 maja młodzi Europejczycy pod bacznym okiem ekspertów i tutorów realizowali swoje pomysły związane z hasłem BIKEABILITY. Jednoślad w mieście, a także poza jego granicami był głównym problemem, z którym zmierzyło się łącznie 30 studentów z najlepszych szkół artystycznych i projektowych: Budapest Metropolitan University, Vysoká škola výtvarných umení v Bratislave, Ladislav Sutnar Faculty of Design and Art University of West Bohemia, Hochschule Pforzheim Fakultät Für Gestaltung, HKU University of the Arts Ultrecht, Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu oraz Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej.

Młodzi projektanci spotkali się we Wrocławiu by przez 10 dni pracować w przestrzeniach CRZ Krzywy Komin i współpracować ze znakomitymi tutorami jak: arch. Dorota Szlachcic (ArC2), arch. Jerzy Adamiczka (Adamiczka Consulting), Krzysztof Kubasek (Kubasek Studio), Kuba Czemarnik (Loca Bikes) oraz Krzysztof Nowak (Hultaj).

Sam proces projektowy poprzedzony był szerokim wprowadzeniem do tematyki rowerowej. Studenci mogli wziąć udział w rajdzie rowerowym Wro By Bike, spróbować swoich sił na torze kolarskim oraz porozmawiać o rowerach w mieście z Oficerem Rowerowym – Danielem Chojnackim.

Prace warsztatowe odbywały się w międzynarodowych grupach, aby były one możliwie różnorodne. Nad pracą każdej z grup czuwał tutor oraz opiekunowie, którymi byli doktoranci Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. Część merytoryczną nadzorowali koordynatorzy merytoryczni – dr. inż. arch. Anna Bać oraz arch. Piotr Michalski.

W tym roku tematami przewodnimi był projekt roweru oraz projekt miejskiej infrastruktury rowerowej przyszłości. Jednak to, co finalnie zostało zaprezentowane na oficjalnej obronie, która miała miejsce 21 maja w Hali Stulecia w ramach pierwszego Dolnośląskiego Festiwalu Rowerowego zależało tylko i wyłącznie od kreatywności uczestników. Cały projekt został zakończony publiczną debatą, w której wzięli udział zarówno tutorzy, opiekunowie grup, jak również zaproszeni goście.

W efekcie prac kilkuosobowych grup międzynarodowych powstało 5 projektów z rowerem i rowerzystami w roli głównej:

WROO

WROO to zupełnie nowe podejście do kwestii ścieżek rowerowych w mieście. To również próba rozwiązania problemu braku infrastruktury rowerowej w okolicach Hali Stulecia i wrocławskiego ZOO. Tereny te to centrum rekreacyjne, do którego codziennie ściąga znaczna ilość mieszkańców Wrocławia oraz osób, które są spoza miasta. Większość z nich przyjeżdża samochodami co tworzy problem z miejscami postojowymi oraz tworzy nieskończone korki na ulicach miasta. Projekt WROO powstał z myślą rozwiązania tych problemów jak również po to by stworzyć zupełnie nową atrakcję czyli rowerowe safari.

Projekt respektuje historyczne założenia urbanistyczne, które powstały na etapie budowy Hali Stulecia i stara się odtworzyć historyczną oś: pergola – Hala Stulecia – ZOO. Cała podniebna ścieżka rowerowa zaczyna się nad pergolą. Daje to możliwość obserwacji tej przestrzeni z zupełnie innej perspektywy, która do tej pory nie była dostępna. Następnie przejeżdżając przy budynki Hali wjeżdża na istniejące kładki nad ulicą Wróblewskiego umożliwiając bezkolizyjny przejazd po to by dostać się nad tereny ogrodu zoologicznego. Dzięki temu można zobaczyć zwierzęta z niespotykanej dotąd perspektywy. Ścieżka prowadzi przez punkty, w których rowerzysta może zobaczyć unikatowe i ciekawe zwierzęta. Przy wybiegu dla okapi zaproponowano półprzezroczystą ścianę, która wraz z jazdą na rowerze stacjonarnym staje się co raz bardziej przezroczysta i umożliwia dostrzeżenie zwierząt, które mogą być płochliwe. W innej lokalizacji by zobaczyć wybieg dla słoni trzeba skorzystać z trampolin, które wybijają zwiedzających powyżej linii barierki. Dalej przy wolierach dla ptaków możemy przejechać rowerem na wysokości ich normalnego środowiska i obcować z nimi w powietrzu. Przy wybiegu dla żyraf ścieżka osiąga natomiast taką wysokość, by być na poziomie głowy żyrafy i móc sobie zrobić z nimi zdjęcie „oko w oko”. Całe założenie kontynuowane jest na drugim brzegu Odry. Dzięki temu powstają dodatkowe kładki rowerowe, które skomunikują część grobli z centrum miasta. Podniebna ścieżka rowerowa zakończona jest mariną, która została ulokowana po drugiej stronie rzeki. Dzięki temu będzie w stanie zarówno obsłużyć rekreacyjny ruch wodny jak i wodne tramwaje, które przewożą turystów z centrum do zoo.

WROO to nie tylko podniebna ścieżka, która umożliwia oglądanie zwierząt z góry. To również odpowiedź na problemy komunikacyjne na różny poziomach. Po pierwsze pozwala na skrócenie drogi umożliwiając przejazd z grobli kładkami na rzeką i dalej nad zoo, zmniejszając tym samym odległość do pokonania. Z drugiej strony znacząco może wpłynąć na ograniczenie ruchu kołowego dając możliwość dotarcia do terenów Hali Stulecia i zoo zarówno na rowerze jak i drogą wodną przy wykorzystaniu nowej mariny.

Autorzy: Weronika Lebiedowska, Julia Grabowska, Matej Mačinga, Tomáš Fiala, Emese Pancsa

Tutorka: arch. Dorota Szlachcic

Opiekunowie: arch. Agnieszka Adamska, arch. Piotr Michalski

BIKE BUS

Bike Bus to próba odnalezienia odpowiedzi na pytanie, dlaczego wciąż tak niewiele dzieci dojeżdża do szkoły na rowerze. Jak się okazuje, jednym z głównych problemów, stojących na przeszkodzie, jest niedostateczna infrastruktura techniczna w obrębie szkół, a co za tym idzie, bezpieczeństwo dzieci. Głównym celem projektu grupy niebieskiej stało się zatem znalezienie bezpiecznego sposobu na przemierzenie trasy dom-szkoła-dom.

Rozwiązaniem może stać się zaprojektowany w dwóch wariantach pojazd, który, podobnie jak autobusy szkolne, umożliwiałby dzieciom grupowe dotarcie do szkoły oraz powrót do domu. Po spotkaniu w wyznaczonym miejscu, na dzieci czekałyby dwie możliwości.

Pierwszy wariant zakłada możliwość dotarcia do miejsca, w którym czekałby Bike Bus, na rowerze, podwieszenia go w pojeździe i odbycie podróży jako pasażer. Siłą napędową tego wariantu byłby silnik elektryczny zasilany przezroczystymi panelami fotowoltaicznymi zamontowanymi na dachu, obsługiwany przez opiekuna grupy. W wariancie drugim zaś siłę napędową stanowiłaby praca nóg dzieci. Po podpięciu się w pojeździe pedałowałyby one dalej, tak samo jak podczas normalnej jazdy rowerem, opiekun zaś jedynie sterowałby pojazdem.

Oprócz bezpieczeństwa, dużą zaletą pojazdu jest jego ekologiczność. Pojazd nie wykorzystuje paliw kopalnych, nie emituje więc spalin oraz CO2.

Projekt ten jest formą zachęty do korzystania z roweru, nawet na małych odcinkach. Jest próbą pokazania, że rower, podobnie jak samochód czy tramwaj, może stanowić sposób na poruszanie się po mieście i dodatkowo stanowić formę dobrej zabawy z kolegami ze szkolnej ławki.

Autorzy: Natalia Ród, Aleksander Margolis, Attila Gazso, Lorenzo Ruberti, Laurenz Simonis

Tutor: Krzysztof Nowak

Opiekunowie: arch. Agnieszka Wicińska, arch. Agnieszka Wierzbicka

WROCBIKE

Grupa „zielonych” przedstawiła projekt wielofunkcyjnej przestrzeń publicznej połączonej z infrastrukturą rowerową WROCBIKE. Przekształcenie dotyczyło terenu znajdującego się w centrum Wrocławia, pomiędzy kinem Nowe Horyzonty, Placem bohaterów Getta a Zaułkiem Solnym. Koncepcja odmienia wizerunek zaniedbanej oraz zapomnianej przestrzeni — tworząc nowoczesne centrum przygodowe dla wrocławskich rowerzystów i nie tylko.
Głównym założeniem projektu WROCBIKE było stworzenie charakterystycznej przestrzeni publicznej dedykowanej rowerzystom oraz powiązanie jej ze strukturą całego miasta za pomocą tematycznych ścieżek rowerowych. Drużyna „Zielonych” przedstawiła projekt organicznej struktury, która swoim kształtem kontrastowo wpisuje się w historyczną zabudowę. Struktura budynku została ukształtowana tak, aby pozwolić na płynne przejście z poziomu gruntu na dach budynku. Udostępnienie dachu mieszkańcom oraz rowerzystom pozwoliło na utworzenie miejsc wypoczynku i rekreacji, które są odizolowane od ruchliwej ulicy.

Pod strukturą dachu projektanci zaproponowali obniżenie terenu, aby wytworzyć miejsce dla wielofunkcyjnej otwartej przestrzeni. Różnice poziomów pomiędzy dachem a placem zostały połączone systemem łagodnych ramp, pozwalających na swobodny przejazd rowerzystów oraz dostęp dla osób starszych. Otwarta przestrzeń została dedykowana w całości dla rowerzystów. Przewidziano na niej miejsca do zaparkowania, wypożyczalnie rowerów, punkt informacji turystycznej oraz toalety.

Sam plac pełni funkcję miejsca zbiorczego dla wycieczek rowerowych i jest punktem startowym dla nowo zaprojektowanych tematycznych tras. System tematycznych ścieżek rowerowych nawiązuje do oficjalnego hasła promującego miasto „Wrocław – The Meeting Place” i obejmuje nie tylko znane atrakcje, ale także nieodkryte a wartościowe miejsca. Trasa czerwona WROCLOVE została skierowana dla par i pozwala zakochanym na zwiedzanie romantycznych miejsc. Trasa niebieska WROCULTURE nastawiona jest na zwiedzanie miejsc kultury oraz miejskich przestrzeni publicznych. WROCLIFE, zielona trasa hipsterska, pozwala poznać zwiedzającym turystom miejsca, które najbardziej cenią lokalni mieszkańcy. Trasa żółta WROCCHILDREN przeznaczona została dla rodziców, aby mogli zachęcić swoje pociechy do aktywnego spędzania czasu na rowerze – biegnie ona poprzez parki zabaw, zielone skwery oraz lodziarnie. Docelowo wszystkie trasy tematyczne zostaną odpowiednio oznakowane w infrastrukturze miejskiej poprzez dodatkową linią danego koloru na ścieżkach rowerowych. Trasy przeplatają się w projektowanej przestrzeni łącząc finalnie w postaci wielokolorowego posągu zaprojektowanego w środku budynku.

Autorzy: Martyna Wujak, Henrik Banzhaf, Yan Paul Dubbelman, Anton Savitskiy, Kamilla Bihary

Tutor: Krzysztof Kubasek

Opiekunowie: arch. Łukasz Mazur, arch. Katarzyna Przybyła

IT’S A LINE* BUT IT CAN ALSO BE A CIRCLE

Wykonane przez uczestników warsztatów badania zastanej przestrzeni miasta Wrocławia i rozmowy z mieszkańcami pokazały, że zdaniem rowerzystów istniejąca infrastruktura, a także rowery są: ‘ok’. Aby zaoferować im coś więcej i zachęcić do korzystania z alternatywnych form przemieszczania się poszukiwano rozwiązań, które sprawią, że ta czynność stanie się wyjątkowa.

Podstawą projektu stała się linia, wytyczająca drogi, którymi się poruszamy, wyznacza pas ruchu rowerowego, dzieli i definiuje przestrzeń. Jej deformacje wykorzystano jako potencjał do utworzenia miejsca wyjątkowego i atrakcyjnego. Symboliczne i przestrzenne przeobrażenie linii w koło, podstawowy element roweru, tym samym tworzyło miejsce, które będzie więcej niż tylko ‘ok’. Prosta kreska zmieniła się w coś niezwykłego, stworzonego specjalnie dla rowerzystów i atrakcyjniejszego dla nich niż dla przechodniów.

Przekształcalne linie zaprojektowano w pięciu przykładowych miejscach we Wrocławiu. Zostały wybrane przestrzenie porzucone, zaniedbane, wyłączone z użytkowania.

Pierwszą przestrzenią był balkon przy brzegu fosy. Wykorzystano go jako miejsce spotkań rowerzystów, zaoferowano miejsca do siedzenia, wypoczynku, a także możliwość zawieszenia roweru na konstrukcji, powodując tym samym jej podświetlanie. Im więcej ludzi przychodzi i zawiesza swoje rowery, tym więcej światła wydostaje się z instalacji, zachęcając innych użytkowników do dołączenia się. Kolejną konstrukcją była instalacja wokół mostów Mieszczańskich. Linie utworzyły tam dodatkową trasę dla rowerzystów, oplatającą istniejącą konstrukcję i wypełniającą zastaną pustkę. Zagospodarowane zostały także powierzchnie wyłączone z ruchu. Istniejące linie zostały wywinięte i zmodyfikowane tak, aby służyły jako stojaki rowerowe i zacienienie podczas upalnych dni. Linia zawijała się i utworzyła koła we wnętrzu tunelu, prowadzącego ścieżkę rowerową przez nasyp kolejowy. W jego ścianach tworzyły one kręgi podświetlające się i podążające za rowerzystą. Niektóre przejażdżki mogły być nagradzane także oklaskami i gratulacjami, stanowiąc wyjątkową okazję dla podróżnych. Ostatnim miejscem były okręgi wyróżniające Plac Społeczny. Miejsce, w którym często przebywają młodzi ludzie jest zaniedbane. Ścieżka dla rowerzystów prowadziła tutaj przez kręgi, które podświetlają się kiedy przejeżdża przez nie rowerzysta, określają one jego drogę, stają się sceną, obserwowaną przez pozostałych użytkowników przestrzeni. Kręgi cięły przestrzeń, oferując chwilowe złudzenia i rozrywkę.

Istniejąca infrastruktura rowerowa zadowala mieszkańców, jednak liczba rowerzystów we Wrocławiu nie jest duża. Dlatego też istotne jest poszukiwanie rozwiązań, które zachęcą ludzi do jeżdżenia na rowerze, uatrakcyjnią codzienne podróże i sprawią, że zwykła linia zamieni się w koło.

Autorzy: Damian Kuna, Marta Stawińska, Yevgeniy Rozhko, Anetta Huszár, Thomas Michaël van der Lee

Tutor: LOCA BIKES

Opiekunowie: Lea Kazanecka-Olejnik, Nadya Yarovaya

BIKE-FLOW

Ideą Bike-flow było zaprojektowanie nowych doświadczeń i emocji poszerzających wrażenia płynące z jazdy rowerem. Jest to koncepcja niematerialnych odczuć oraz impresji bez nadawania im konkretnej formy przestrzennej.

Prace nad koncepcją przebiegały dwutorowo. Punktem wyjścia była lokalizacja projektu – okolica placu Bema we Wrocławiu. Odnalezione w tym obszarze elementy problematyczne (np. hałas, intensywny ruch samochodowy), potencjalne (np. liniowość obszaru, rzeka) oraz wartościowe (np. otwarty widok, zieleń) stały się pretekstem do szerszych rozważań dotyczących interakcji między otoczeniem a rowerzystą.

Jednocześnie prowadzona próba zdefiniowania czynności jazdy rowerem pozwoliła sięgać do źródła tej aktywności i odnalezienia jej wielu, niejednokrotnie sprzecznych znaczeń. Tym podstawowym było jednak poczucie wolności i niezależności, a także swoboda, spontaniczność oraz zabawa.

W konsekwencji, zestawienie abstrakcyjnego myślenia o jeździe rowerem z realnymi elementami wynikającymi z kontekstu zrodziło ideę interaktywnej, wielotorowej i zapętlonej ścieżki doświadczeń, która biegnie przez plac Bema, bulwar nadodrzański oraz wyspy Bielarską, Słodową i Młyńską.

Na trasie pętli znalazły się między innymi: schronienia i szałasy umożliwiające zatrzymanie się i chwilowe odcięcie od zgiełku otoczenia; miejsca spotkań z innymi rowerzystami; zmieniające poziom różnorodne ścieżki pozwalające na obserwowanie otoczenie z zupełnie nowych i zaskakujących perspektyw (ścieżka w koronach drzew i poniżej lustra rzeki); instalacje kadrujące widoki, które wycinają fragmenty otoczenia i ukazują nieznane oblicze miasta; instalacje, które dzięki przepływowi powietrza wynikającemu z ruchu rowerzystów wydają dźwięki (muzyka wiatru); tunele zmieniające percepcję poruszania się poprzez odcinanie zmysłów (np. wzroku, słuchu); punkty widokowe z wysokimi peryskopami, z których można obserwować otoczenie z niedostępnych miejsc; ściany powietrzne stanowiące niewidzialne bariery; tunele świetlne; gry cieni oraz gry wodne; czy też ścieżki generujące energię.

Autorzy: Aleksandra Nowotniak, Simona Svitkova, Václav Marian, Gerda Nagy, Anna Ulahelová

Tutor: arch. Jerzy Adamiczka

Opiekunowie: arch. Bartosz Adamiczka, arch. Tomasz Broma